Pracownicze Plany Kapitałowe, popularnie nazywane PPK, to system oszczędzania, w który zaangażowany jest pracownik, pracodawca oraz państwo. Program dla największych firm ruszył od 1 lipca 2019 r., a w 2021 każdy pracodawca musiał wdrożyć ten system u siebie w firmie. Sprawdź, jak działa PPK, co to jest w praktyce i jakie szanse stwarza dla uczestników oszczędzania na indywidualnych kontach zasilanych równolegle z trzech źródeł.
Od początku działania programu na pracodawcach ciążył obowiązek przeprowadzenia formalności związanych z PPK. Do systemu automatycznie włączeni zostali wszyscy pracownicy pomiędzy 18 a 55 rokiem życia, jednak z możliwością złożenia rezygnacji z udziału w systemie, którą będzie musiał ponawiać co 4 lata lub przystąpić do PPK. Osoby, które ukończyły 55 lat, ale nie ukończyły 70 lat, mogą złożyć deklarację o dobrowolnym przystąpieniu do PPK. Co to znaczy? Obowiązek zawarcia umowy z instytucją prowadzącą rachunek PPK ciąży na każdym pracodawcy, który zatrudnia chociażby jednego pracownika.
Program regulowany jest ustawą z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, zgodnie z którą pracodawca zawiera w imieniu i na rzecz zatrudnionych pracowników umowę o prowadzenie PPK, z firmą którą uznał za najbardziej korzystną.
Ważne, że uczestnik PPK może w każdej chwili zrezygnować z udziału w programie, jednak musi liczyć się z konsekwencjami finansowymi. Jeżeli złoży rezygnację przed ukończeniem 60 roku życia, odłożone oszczędności zostaną pomniejszone o kwoty wpłacone przez państwo. Wyjątkiem od tej zasady jest poważna choroba czy przeznaczenie środków na wkład własny na zakup mieszkania.
Wpłaty na Pracownicze Plany Kapitałowe pochodzą z trzech źródeł: od pracodawcy, pracownika i z budżetu państwa. Państwo jako zachętę zasila jednorazowo rachunek powitalną kwotą w wysokości 250 zł, a co roku wpłaca na rachunek pracownika 240 zł tzw. dopłaty rocznej.
Wybrana przez pracodawcę instytucja tworzy rachunki dla wszystkich pracowników, a wpłaty pracownika i pracodawcy naliczane są procentowo na podstawie wynagrodzenia brutto pracownika. Pracodawca każdego miesiąca wpłaca na konto PPK kwotę w wysokości 1,5% wynagrodzenia pracownika, choć może zadeklarować wpłatę wyższą – maksymalnie 2,5% wynagrodzenia. Środki z programu są dziedziczone w postaci zasilenia kont spadkobierców PPK.
Pracownik co miesiąc wnosi wpłatę podstawową w wysokości 2% wynagrodzenia, a jeżeli jego wynagrodzenie z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 120% minimalnego wynagrodzenia, wpłatę może obniżyć do 0,5%.
Pracownik decyduje, czy pozostaje w programie, czy też rezygnuje z niego, jednak musi pamiętać, że wpłaty finansowane przez pracodawcę stanowią dla niego przychód ze stosunku pracy. Oznacza to, że od kwoty tej pracodawca oblicza i pobiera podatek dochodowy.
Programem obejmowani są pracownicy zatrudnieni na umowy, od których odprowadzane są składki emerytalno-rentowe. PPK objęci są:
Umowę o zarządzanie PPK pracodawca zawiera z instytucją finansową wybraną z listy zamieszczonej na oficjalnym portalu poświęconym PPK. Wybór ten musi być dokonany w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub z reprezentacją pracowników. Wybierając instytucję finansową, należy ocenić proponowane warunki zarządzania środkami gromadzonymi w PPK, efektywność w zarządzaniu aktywami oraz doświadczenie w zarządzaniu funduszami inwestycyjnymi lub funduszami emerytalnymi. Obowiązek podpisania umowy o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz pracowników spoczywa na pracodawcy, jednak umowa taka nie jest zawierana indywidualnie dla każdego zatrudnionego. Wystarczy lista osób objętych PPK, jako załącznik do umowy. Pracodawcy, którzy nie dopełnią obowiązku zawarcia umowy o PPK w ustalonym terminie, muszą liczyć się z karą grzywny.
Po osiągnięciu 60. roku życia pracownik sam podejmie decyzję dotyczącą jego indywidualnego rachunku PPK. Może nadal odkładać środki lub wypłacić je, jednak – aby uniknąć podatku od zysków kapitałowych – należy zrobić to w określony sposób:
Wypłata środków z PPK przed ukończeniem 60. roku życia zdefiniowana jest jako zwrot, wycofanie środków i otrzymuje się wówczas:
Pieniądze odkładane na indywidualnych kontach PPK są lokowane w fundusze inwestycyjne. Im pracownik starszy, tym instytucja zarządzająca środkami musi dbać bardziej o bezpieczeństwo oszczędności niż stopę zwrotu z inwestycji. Ścisły nadzór nad podmiotami zarządzającymi sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. Co ważne, limit kosztów zarządzania rachunkiem, nie może przekroczyć 0,6% całości aktywów, z czego maksymalnie 0,1% może być wynagrodzeniem za osiągnięty wynik.
PPK to nowe rozwiązanie, które ma na celu uzupełnić system emerytalny i pomóc pracownikom w dodatkowym oszczędzaniu na przyszłą emeryturę. Wpłata pieniędzy do PPK i podatek od wpłaty pracodawcy oznaczają, że pensja pracownika będzie trochę niższa niż dotąd. Należy jednak pamiętać, że PPK to ciekawa opcja oszczędzania środków na emeryturę, a udział w programie jest dobrowolny, co z pewnością jest dobrą informacją dla osób z niższym wynagrodzeniem, ponieważ nie muszą wiązać się umową na zawsze.